ASA NA MAN NI SILA?

The last time nga ning-uli ko ug Pikit, daku na jud ug kausaban. Aside from the place itself nga duna na puy kabaghuan, daku sab ang akung pagkatingala kay duna nay mga bag-ung dagway ang namuyo ilabi na sa centro jud...

Sa amuang dapit pa lang daan, sa pioneer (atubangan lang sa PNHS), kung diin ko nahimugso, duna na mi mga silingan nga wa jud ko kaila... I was born and raised didtong dapita pero nah ambot na lamang kay bag-u man ang ilang mga dagway...

Sa akuang pagkatingala, nangutana ko sa akuang mga paryente, nga hangtud karon didto lang gihapon namuyo, kung kinsa sila? Ug ang ilang tubag: "mga muslim na sila nga maoy nakapalit anang yutaa"...

Kung kamo nag-eskwela sa Pikit National High School, im sure nakaila jud mo kadtung tigbaligya ug saging ug kamote atubangan mismo sa high school, amu to siyang silingan, pero wa na diay sila nagpuyo didto... Lain na ang tag-iya sa ilang balay... Kung imong makita, atubangan mismo sa geyt sa PNHS, ang simbahan sa Seventh Day Adventist, aww mao lang gihapon way kausaban... Remember naku sauna, kung manglaag mi padulong sa balay nila Maam Lactuan, agianan jud na namu diha... Sauna, ngitngit jud na kaayong lugara, duna pa gani to mga balita nga duna kunoy "baboy nga nagbakya" ang manggukod diha dapita... Magdinaganay gud mi atu... Unya pag-abot sa unahan, iro na pud nilang Joy Caringal ang musugat namu... Haskang kulbaa lagi kay maayo kung gagmay nga iro, dagku ra ba kaayo... Maayo na lang kay mituo mi atung ingun nila nga kung duna daw iro, paaka lang ang imong dila unya lingkud aron muundang sila... Toinks! tuo pud ko... hehehe

Unahan nilang Maam Lactuan, balay nilang Rico nga diin nakatrabaho ko isip tigputos ug tira-tira ug popcorn... Hehehe, mao nga ang mga ngipon namu sauna puro daut... Unahan ilang Rico, sa may kanto, balay na nilang Ina Villar ug ang atbang mao ang balay nila Florie Aquino... Sus, namiss na jud naku si Daday nga akung klasmeyt.. Asa na man ka day? Naminyo na daw ka ug sundalo day? Klasmeyt pud naku ni si Junmar Villar nga haskang kagara... Muistorya pa lang gani, nagsige na mi ug pangatawa...

Dihang dapita sa ilang Villar nagpuyo ang giilang sundalo sa Pikit... Si Boy Baksan... Tuweweng... Grabe! hadlok ang mga tsoy atu sa pikit kang Boy Baksan kay mamusil gud daw to siya... Hain na kaha siya noh? Wa na koy balita niya.. Sige lang manghearing lang ko sa mga taga-pikit... Dihang dapita sab nagpuyo ang iladong prinsipal sa PNHS nga si Sir Bingtan... Aww ilado na namu siya kay mangusi na ug singit, mura pud ug si Ma'am Perla niadtong grade 4 pa ko..

Di man kaayo ko tantong laagan sa Pikit oi.. Maabot na gani ko ug manding, uli dayun ko... Aww, igu lang man mi manguha didto ug mais ug mangga kauban naku sila Dalton Fontanosa, Rudy John Lago, Ronald Guinalon, Uldarico Lactuan ug ubang nagpa-atik-atik nga tsoy sa Hayskul kaniadto...

Sa mga wa kabalu, labi tong naa dapit sa Notre Dame ug Simbahan sa Katoliko nagpuyo, tambayanan sa mga batang pioneer ang balay ni Nang Itang diha kanto sa likod sa Hayskul... Diha magtapok ang mga sugarol kay anha man ang hayd-awt sa Hantak... Grabe ang pusta sauna kay libuan jud... Kaming mga taga-pioneer mag-amot mi tapos among ipusta kung naa gani manulong nga mga taga-Fort Pikit... Pag makadaug, haskang lipaya, inum dayun didto sa ilahang Rico (atbang sa balay nilang Arco nga dunay dakung tindahan ug sanina sa palengke), unya kanta kanta didto ug "En dis es may wey"...! Human kanta, laag unya hapit sa bakery palit ug loafbread... Bitbitun namu na padulong ug plaza unya didto mi mangaun... Pag mabusog na unya wa nay maningog kay nalipong na, awww, iya-iya dayun ug sibat pauli sa balay... Mao na ang mga taga-pioneer...

Kung mapul-an mi ug nilibot sa Pioneer, laag na pud mi libot agi una sa elementary sa garden ni sir bencio gornez, unya hapit sa balay nilang Gemma Mancera.... Diretso dayun sa balay nilang sir Tino Fernandez nga titser sa Gli-gli... Unya hapit ilahang Maam Quimpo, palit ug koks nga bugnaw... Human gamay nga istorya, diretso dayun sa ilahang Kim-kim Tobias, (nga tag-iya dire sa Davao ug usa ka printing press)... Siyempre, kay ilado man ang mga Dianon Fam, awww, tambay sa mi sa ilahang kanto... Ana ang kinabuhi sa mga taga-pioneer... Human ilahang Dianon, diretso dayun ilahang Maam Alabado... Siyempre mangumusta dayun kang Mary Jean ug kang Maam Tisay... Unya, istorya-istorya dayun... Toinks! pakyut na diay to labi na kung naa si Rudy John Lago... Psst, ayaw saba sa iyaha ha akong giyadyad dire nga nanguyab siya kang Mary Jean...

Diha dapita sa Notre Dame, dagku kaayo ang mga balay... Naa diha namuyo ang mga adunahan sa Pikit.. Tingala bitaw mi nga mga taga-pioneer, nga ang mga adunahan diha man jud namuyo... Naa diha sila Atty Millendez, mga Bonilla Fam, Guerrero Fam, ug ilahang Cat... grabe ang mga datu, diha jud nagtapok...

Bitaw, daghan na silang nawala na sa Pikit... Asa na kaha ni sila noh? Oisst, kung kabawu mo kung asa na ni sila, palihug sab ug paki-ingun nga "there's no place like home"...

Amping-amping na lang sa inyuha diha diin man mo karon..